Het woord verslaving koppel ik automatisch aan roken, drinken, gokken en drugs. Allemaal dingen waar ik niets mee te maken heb. Ik heb geen verslaving. Verslaafd raken of zijn is voor mensen die geen controle over zichzelf hebben, nul discipline en geen stevige schoenen aan hun voeten…

Dacht ik.

Totdat ik mijn eigen telefoongedrag onder de loep nam en ik onderstaand scenario ineens als het zwaard van Damocles boven mijn hoofd voelde bungelen. “Hallo. Ik ben Nanda en ik ben verslaafd aan mijn telefoon.” “Hallo Nanda. Welkom bij de AT (Anonieme Telefonisten).”

Verslaafd aan mijn telefoon en met mij duizenden anderen. We staren als zombies naar een klein beeldscherm waar we talloze nutteloze informatie tot ons nemen. Vakantiekiekjes bekijken van de neef van een vriendin, gedachteloos turen naar een filmpje op Dumpert of schaamteloos naar de lichamen van die knappe ‘social influencers’ staren. Informatie die ons bergafwaarts in plaats van bergopwaarts stuurt. Depressiviteit, minder inlevingsvermogen, minder concentratie en afname aan creativiteit kunnen het gevolg zijn van het continu checken van onze smartphone. Bedrijven als Google, WhatsApp, Facebook en Instagram weten precies hoe ze ons zo verslaafd mogelijk moeten maken aan het digitale dopaminepompje. Zij noemen het alleen geen smartphoneverslaving, maar gewoontevorming. Die gewoontevorming is voor deze bedrijven nodig als verdienmodel. Pushberichten, blauwe vinkjes en eindeloos kunnen scrollen maken ons allemaal een slaaf van onze smartphone. Hoe ik tot de ontdekking kwam dat ik een verslaafde ben? Ik had een uur geen mail, WhatsAppje of update van social media ontvangen. Mijn scherm was helemaal leeg. De eerste gedachte die in mij opkwam: ‘shit, mijn telefoon is stuk.’ Tsja…herkenbaar?

In een opwelling nam ik me voor om een dag mijn telefoon niet te gebruiken. Die ochtend na mijn sportles stroomde de kleedkamer vol met medesporters.  Met de adrenaline nog door mijn aderen kolkend wilde ik een praatje maken over de zware les die we zojuist met elkaar hadden doorstaan. Ik zag twaalf zwetende gezichten boven telefoonschermpjes zweven. Nog buiten adem was iedereen alweer verdiept in appjes, e-mails en newsfeeds die tijdens het uurtje sporten buiten zicht waren gebleven.  ‘Oké doei’, mompelde ik. ‘Ja doei’, werd door een enkeling terug geroepen zonder haar blik van het scherm te wenden.
In de trein las ik mee met de ruzie tussen mijn buurman en zijn vrouw. Ik denk niet dat de bruiloft door is gegaan. Het ging er heftig aan toe en de hoeveelheid gekleurde hartjes die hij wanhopig stuurde waren volgens haar te laat. Enfin, ik was zelf ook eerder voor een hartjes GIFje gegaan voor meer impact, maar dat advies hield ik binnen. Door mijn overbuurman hoef ik de laatste drie seizoenen van ‘How I Met Your Mother’ niet meer te zien. Hij bekeek toevallig de laatste aflevering op zijn telefoon (zonder oortjes). Op mijn werk (horeca) schoven voltallige gezinnen aan tafel die allemaal de digitale dopaminepomp tevoorschijn toverden. Scrollend door nog meer digitale onzin werkten ze stil en afwezig hun taart en chocolademelk naar binnen.

Ik heb tijdens deze dag schokkend en veel smartphonegedrag gezien. Het valt mij normaal gesproken niet op, want ik doe er zelf net zo hard aan mee. Dat besef was een grote klap in mijn gezicht. Ik ben net zo’n smartphonezombie als al die andere mensen die ik met een gevoel van ongeloof heb geobserveerd. Sterker nog, ik durf te wedden dat jij net als ik meedeint in deze smartphonemassa.

En daar gaan we verandering in brengen met deze drie tips!

1: Gebruik je smartphone als gereedschap

Niemand is verslaafd aan de zaklamp, calculator of Google Maps. Deze apps zijn gereedschappen en middelen om een doel te bereiken. Ze worden alleen gebruikt wanneer je ze nodig hebt. Probeer je smartphone zo productief mogelijk te gebruiken. Pak hem wanneer je echt iets nodig hebt en niet wanneer je je verveelt, op zoek naar afleiding of bang om iets te missen bent.

2: Schakel pushberichten uit

Pushberichten zijn terug te leiden naar inzichten uit de psychologie. Ons brein houdt van orde. Appmakers weten dat als ze de orde op het telefoonscherm verstoren door een pushbericht, je geneigd bent om de orde te herstellen. Je hebt eigenlijk helemaal geen zin om dat appje of die email nu te lezen, maar toch klik je er op zodra het binnen komt. Op dat moment werken we het pushbericht weg, herstellen we de orde en krijgen we een klein shotje dopamine. Laat je niet verleiden door deze trucjes en schakel je pushberichten uit. Jij bepaalt zelf wanneer je op je telefoon wilt kijken en waarnaar je wilt kijken.

3: Werk social media en andere apps twee keer per dag bij

In plaats van de hele dag door bereikbaar te zijn en je te laten prikkelen door alle apps kun je twee momenten per dag nemen waarop je alles bijwerkt. Kies bijvoorbeeld een vast moment in de ochtend en een vast moment in de avond waarop je alle appjes, mails en social media berichten afwerkt. Dit is efficiënt en geeft veel meer rust. Mensen om je heen wennen hier uiteindelijk vanzelf aan. Je hoeft ten slotte niet altijd connected te zijn.

Ik heb bovenstaande tips nu een week geprobeerd en kan oprecht zeggen dat het leven er leuker en makkelijker door wordt. Net als met iedere verslaving gaat het afkicken stapje voor stapje, met hier en daar een terugval. De grootste en belangrijkste stap is gelukkig gezet: bewustwording.

Liefs, Nanda

Illustratie: P. Kuuytiles

Deze al gelezen?
Social media detox // Een maand lang onbereikbaar en Op vakantie van jezelf.

Meer mindstyle artikelen vind je hier!

Je kunt Nanda persoonlijk volgen op Instagram.
Je kunt Moderne Hippies volgen op Facebook en Instagram.